Ο "πολύς" αυστριακός φιλόσοφος Λούντβιχ Βιντγκεστάιν, μεταξύ άλλων αναφέρει, πως "τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου".
Αν θα θέλαμε να κάνουμε μια πολύ σύντομη ανάλυση αυτής της πολύ περιεκτικής φράσης θα λέγαμε πως, ο λόγος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ανθρωπινή ύπαρξη. Ο λόγος που αρθρώνεται μέσα από τη λογική σκέψη. Άρα η γλώσσα μου εκφράζει τη σκέψη μου και η σκέψη μου περιορίζει τη γλώσσα μου. Αν κάτι δεν μπορώ να το σκεφτώ δεν μπορώ και να το εκφράσω και το αντίστροφο. Δίνω ένα φαινομενικά άσχετο παράδειγμα: Οι Εσκιμώοι έχουν 27 διαφορετικές λέξεις για το χιόνι, την ώρα που στην Αφρική υπάρχει μόνο μια και αυτή δεν τη συναντάμε σ όλες τις διαλέκτους των Αφρικανικών φυλών.
Ας δούμε τώρα την εξέλιξη ενός ανθρώπου από τη στιγμή που γεννιέται. Πολύ θα ήθελα να χρησιμοποιήσω ένα καθολικό παράδειγμα, που να εμπεριέχει μέσα Εσκιμώους, Αφρικανούς, γενικά ν αναφέρεται στο ανθρώπινο γένος συνολικά, αλλά αυτό φοβάμαι πως είναι αδύνατον. Είναι αδύνατο γιατί η ελληνική πραγματικότητα παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα σχετικά με την ανάπτυξη της σκέψης και κατ επέκταση του λόγου των ανθρώπων που γεννιούνται και μεγαλώνουν μέσα σ αυτή.(Δεν γνωρίζω αν υπάρχει "παράλληλο" της και αλλού , αλλά προσωπικά το απεύχομαι).
Τι μαθαίνουμε σε ένα παιδί από τη στιγμή που έρχεται στον κόσμο? Να μην κλαίει. Αν και η παιδική ψυχολογία έχει κατάληξη πως το κλάμα είναι μορφή επικοινωνίας και όχι ένδειξη πόνου, εμείς συνεχίζουμε να λέμε στα βρέφη όταν κλαίνε; Σςςςςςςςςςςςςςς. "Μην κλαις μωράκι" "Μην κλαις αγάπη μου, ζωή μου" κτλ. Του ζητάμε με λατρεία να σωπάσει, όπως ακριβώς είχαν κάνει και οι δικοί μας γονείς με μας.
Όταν αρχίζει το παιδί να μιλάει του μαθαίνουμε ότι πρέπει να είναι ήσυχο. Να μην κάνει φασαρία, αταξίες ζημιές, να μην μιλάει πολύ. Το "καλό" παιδί είναι το ήσυχο παιδί. Και αφού τελειώσουμε με τα προκαταρκτικά μπαίνουμε στο κυρίως πιάτο. Το παιδί πηγαίνει στο σχολείο και εκεί μαθαίνει όχι πως δεν πρέπει να μιλάει αλλά ούτε να σκεφτεται.17 χρόνια παπαγαλίας είναι πολλά. Όποιον και να βάλεις ακόμα και το πιο δυνατό και αντιδραστικό μυαλό στο τέλος θα συμμορφωθεί. Στο βιβλίο της γλώσσας της 2ας η της 3ης δημοτικού υπάρχει αυτό το γνωστό ποιηματάκι με τον παπαγάλο, που όλοι τον θαύμαζαν για την ικανότητα του να μιλάει, μα μόλις τον ρωτούσαν κάτι άλλο εκείνος ξαναέλεγε: Καλημερα.17 χρόνια λοιπόν μεθοδευμένης παπαγαλίας στην ελληνική εκπαίδευση, κατάργηση κάθε κριτικής σκέψης. Ναι η πολύ δουλειά εδώ γίνεται, ναι εδώ τα όρια της γλώσσας των μαθητών είναι τα όρια του κόσμου τους, από το Κ στο Α της Καλημέρας.
Σε μια συνέντευξη του Ο Χρήστος Γιανναράς στο Σκάι (πριν περίπου 3 μήνες) είπε πως το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας είναι πως το εκπαιδευτικό της σύστημα δημιουργεί οπαδούς και όχι πολίτες. Οπαδούς από το ρήμα "οπάζω" ακολουθώ ή καταδιώκω και όχι πολίτες όπως χαρακτηρίζονται αυτοί που έχουν πολιτικά δικαιώματα. Η διαφορά είναι έκδηλη.
Και αφού τελειώσει ο έφηβος το σχολείο συνεχίζει τις σπουδές του σε κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Και εκεί πια του λένε μίλα. Τώρα μπορείς να μιλήσεις να τα πεις έξω από τα δόντια. Τώρα είναι η σειρά σου. Είναι γνωστό πως πάντα πρέπει να υπάρχει μια βαλβίδα εκτόνωσης (ελεγχόμενη πάντα).και εσύ αρχίζεις και μιλάς και τι να πεις δεν ξέρεις, η μάλλον ξέρεις αλλά δεν μπορείς. Δεν έχεις 27 διαφορετικές ονομασίες για το ίδιο πράγμα, και τα όρια του κόσμου σου είναι ασφυκτικά περιορισμένα. Καταφέρνεις όμως να πεις 2-3 πραγματάκια, νομίζεις πως έκανες τη μεγάλη διαφορά, έκανες την αντίδραση σου άλλαξες τον κόσμου σου (τον απολύτως περιορισμένο) και μετά έτοιμος μπήκες στη μεγάλη σιωπή
Μη μιλάς στη δουλειά..τη χρειάζεσαι....
Μη μιλάς θα στενοχωρηθούν οι δικοί σου.....
Μη μιλάς να σώσεις τη σχέση σου, να μην χαλάσει ο γάμος σου...
Μη μιλάς οι φίλοι έχουν και αυτοί τα δικά τους και δεν μιλάνε.....
Μη μιλάς και σ ακούσουν τα παιδιά.....
Απλά ΜΗΝ ΜΙΛΑΣ
Και έρχεται μια ιστορική σαν τη σημερινή που σου καταστρατηγούν κάθε δικαίωμα και κάθε δυνατότητα ζωής και πραγματικά απορείς που κανείς δεν κάνει κάτι. Που κανείς δεν μιλάει, που κάθε μέρα βουλιάζουμε χωρίς ελπίδα.....και απορείς και απορώ και απορούμε όλοι.
Ξέρω όλα αυτά σε πνίγουν, θέλεις να φωνάξεις, θέλεις να μιλήσεις
Απλά δεν έχεις ΛΟΓΟ για να το κάνεις.......
Γ. ΔΕΛΤΑ
