Διανοούμενοι της παρακμής

Του Στέλιου Ελληνιάδη - "Δρόμος της Αριστεράς"

Δεν είναι έκπληξη στους παροικούντες. Είναι χρόνια τώρα που ορισμένοι κοντοχωριανοί διανοούμενοι ένιωθαν στριμωγμένοι ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά.
Η πρώτη δεν τους εξέφραζε γιατί ήταν πολύ «λαϊκιά» και η δεύτερη τους βρώμαγε γιατί δεν ήταν αρκετά αριστοκρατική.
Αλλά δεν τους πίεζε και κανένας για να πάρουν θέση. Η ζωή εξελισσόταν χωρίς ή με μέτρια αντιπαράθεση, και στην αναβροχιά ο καθένας βολευόταν όπως μπορούσε καλύτερα. Έτσι έπλεαν αμέριμνοι και ανεξιχνίαστοι μέσα σε μια αριστεροδεξιά σούπα που σερβιριζόταν με όλα.

Ο Σαββόπουλος, άλλου ταλέντου, άλλου επιπέδου, άλλης προσφοράς, είχε από χρόνια εκδηλώσει δημόσια την παλινδρόμηση του μέχρι να κατασταλάξει με ποιον θα πάει τελικά (;). Αλλά οι μετριότητες φυλάγονταν πίσω από μια έντεχνη ουδετερότητα. Και απολάμβαναν την ιδιαίτερη μεταχείριση που τους επιφύλασσαν οι εκδότες πάσης φύσεως, όχι τόσο σε χρήμα, όσο σε προβολή δυσανάλογα μεγάλη με το ταλέντο ή το «ταλέντο» τους και κοινωνική καταξίωση που κάθε μικροαστός καλλιτέχνης ή διανοούμενος επιζητεί περισσότερο κι από τον αέρα που αναπνέει. Προβολή και καταξίωση που η καθημαγμένη Αριστερά δεν μπορούσε με επάρκεια να καλύψει.
Η Δεξιά εντελώς αδιάφορη περί τα πολιτιστικά, δεν αισθανόταν ούτε κρύο ούτε ζέστη, αλλά την εξυπηρετούσε θαυμάσια η αριστεροδεξιά σούπα από την οποία έπαιρνε όσο ήθελε και έτρεφε ανώδυνα τους μορφωμένους ψηφοφόρους της συντηρώντας με ξένα κόλλυβα το ευρωπαϊκό της προφιτερόλ με κρέμα από «προοδευτικούς» διανοούμενους στην επιφάνεια και μπαγιάτικο παραγέμισμα από κάτω.

Καμία δεξιά τηλεόραση και καμία δεξιά εφημερίδα δεν θα μπορούσε να έχει στοιχειώδη πολιτισμική και πολιτική ευπρέπεια χωρίς τους εκ της Αριστεράς προερχόμενους γραφιάδες, συγγραφείς και δημοσιογράφους.
Ανένταχτοι, αριστεροί και δεξιοί διανοούμενοι (με ή χωρίς εισαγωγικά), μαζί με ουκ ολίγα στελέχη των αριστερών ΜΜΕ, πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στους εκδότες-καναλάρχες εργολάβους. Όλα αυτά, όμορφα κι ανώδυνα μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης.

Πού κρυβόταν τόση σκατοψυχιά;

Ποιος πολιτισμικός και κοινωνικός βόθρος άνοιξε το 2010; Πόσο φαρμάκι έκρυβε μέσα της η ελίτ του ελληνικού πολιτισμού της δεκαετίας του ’90; Πόσες εμμονές και πόση αυταρέσκεια χωρά σε ανθρώπους της τέχνης και των γραμμάτων; Πόσο παραγωγικός είναι επιτέλους αυτός ο κοινωνικός δαρβινισμός που έχει επιβληθεί.

Ξεφτίλισαν το συνταξιούχο που αυτοκτόνησε στην πλατεία Συντάγματος. Χλεύασαν τα παιδιά που λιποθύμησαν από κακή διατροφή. Αφόδευσαν σε πιτσιρικάδες που σαπίζουν στα κρατητήρια. Αγνόησαν χιλιάδες ψυχές που στιβάζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χειροκρότησαν κάθε κυβερνητική απόφαση που έκριναν ότι είναι αρκούντως σκληρή και διαμαρτυρήθηκαν μόνο για τις καθυστερήσεις στην επιβολή της πιο απάνθρωπης πολιτικής των τελευταίων δεκαετιών. Όχι, δεν είναι ούτε εργοστασιάρχες, ούτε μεγαλοτραπεζίτες, ούτε εθνικοί εργολάβοι, ούτε καναλάρχες. Είναι άνθρωποι του πολιτισμού. Είναι η πεφωτισμένη πρωτοπορία των 90s. Είναι το πνευματικό ισοδύναμο της σκωληκοειδούς απόφυσης του Κλικ.

Στο ντιβάνι της Διβάνη και της διανόησης

του Κώστα Βαξεβάνη

Το πρόβλημα με την ελληνική διανόηση δεν είναι ότι σιωπά και κοιμάται. Είναι ότι χωνεύει ακόμη. Χορτάτη, φουσκωμένη, κάνει όπως ακριβώς αυτός που ανάμεσα στα απομεινάρια των όσων καταβρόχθισε, υπόσχεται ενοχικά πως δεν θα το ξανακάνει. Ρεύεται τα πλούσια εδέσματα, νιώθει, χορτάτος πια, την άσχημη γεύση στο στόμα και μετατρέπεται για λίγο σε νομιμόφρονα της καλής διατροφής. Όσο κρατά η χώνεψη.

Ποια είναι η διανόηση στη χώρα, θα ρωτήσει κάποιος. Ποια είναι πρέπει να απαντήσω κι εγώ γιατί υπάρχει κίνδυνος να αδικήσω πολλούς. Αναφέρομαι λοιπόν, στους ανθρώπους αυτούς, που είτε το άξιζαν είτε όχι, κυριάρχησαν σε αυτό που λέμε “γράμματα και τέχνες”. Το όνομά τους μπαίνει δίπλα στα τραγούδια, στα βιβλία, σε έργα δημιουργίας και βέβαια πανεπιστημιακές μελέτες. Σε αυτούς αναφέρομαι και εξαιρώ (δυστυχώς χωρίς την καταγραφή των ονομάτων) το κομμάτι από αυτούς που στάθηκε ουσιαστικά πνευματικό και είναι ίσως και άγνωστο.

“Πού είναι οι άνθρωποι της διανόησης;” ακούγεται συχνά τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Πώς βοηθάνε την Ελλάδα; Πώς βοηθάνε τους ανθρώπους της; Πώς στέκονται απέναντι στην κρίση;